Ποιοι Είμαστε

Το Παρατηρητήριο για τα Δικαιώματα στο Χώρο της Ψυχικής Υγείας είναι μια οργάνωση που εργάζεται από το 2006 με στόχο την προάσπιση των δικαιωμάτων ατόμων που εμπλέκονται στο σύστημα υπηρεσιών ψυχικής υγείας και την προώθηση εναλλακτικών μη-ψυχιατρικών τρόπων αντιμετώπισης του ψυχικού πόνου. Λειτουργεί με τη μορφή ενός δικτύου προσώπων που εμπλέκονται στο σύστημα της ψυχικής υγείας, δηλαδή χρηστών ψυχοκοινωνικών υπηρεσιών, συγγενών τους και επαγγελματιών ψυχικής υγείας. Είναι ανοιχτό στη συμμετοχή οποιουδήποτε άλλου προσώπου συμμερίζεται τη φιλοσοφία και τους στόχους του. Η έδρα του βρίσκεται στη Θεσσαλονίκη, αλλά δέχεται αιτήματα και καταγγελίες και από την υπόλοιπη Ελλάδα, και οργανώνει αντίστοιχες δράσεις, συχνά σε συνεργασία με άλλες οργανώσεις.

ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΚΑΙ ΑΡΧΕΣ

Ενώ τα τελευταία χρόνια έχει συνταχθεί μια νομοθεσία που εμφανίζεται να προσπαθεί να προστατέψει τους ψυχικά πάσχοντες από πράξεις κοινωνικής βίας, στην καθημερινή πρακτική αυτό δεν επιτυγχάνεται. Ο ψυχικός πόνος και οι αποκλίνουσες από το μέσο όρο ψυχικές εμπειρίες ανάγονται κοινωνικά σε μια ιδιάζουσα μορφή ασθένειας, η οποία, αντίθετα με τις άλλες, θεωρείται ότι δεν υπόκειται στο νοητικό έλεγχο αυτού που την έχει και η διαχείρισή της ανατίθεται από την πολιτεία σε συστήματα κοινωνικού ελέγχου και καταστολής, ασυμβίβαστα με την έννοια της νόσου και της θεραπείας. Αυτή η πρακτική, βασισμένη στην αναπαραγωγή της σχετικής νοοτροπίας στους κύκλους των επαγγελματιών ψυχικής υγείας και στην άγνοια και το φόβο των πολιτών, οδηγεί στο να θεωρείται η ψυχική ασθένεια αδίκημα, για το οποίο ο πάσχοντας τιμωρείται με μια σχεδόν αυτονόητη ακύρωση του λόγου, της προσωπικότητάς του, των ικανοτήτων, των επιθυμιών, των ονείρων του, των ατομικών και κοινωνικών δικαιωμάτων του, του ελέγχου πάνω στην ίδια του τη ζωή.

Οι βασικές αρχές της δράσης μας είναι:

• η έννοια των ατομικών και κοινωνικών δικαιωμάτων πολιτών, είτε αυτοί γίνονται κάποια στιγμή της ζωής τους χρήστες ψυχοκοινωνικών υπηρεσιών είτε όχι, έχει ισχύ ανεξάρτητα από τις επιστημονικές ή άλλες ερμηνευτικές θεωρίες, και αυτό δεν μπορεί να γίνεται αντικείμενο διαπραγμάτευσης
• η καταπάτηση αυτών των δικαιωμάτων συνιστά βία, ατομική και κοινωνική, κατά των ανθρώπων, των οποίων τα δικαιώματα καταπατούνται
• το υπάρχον σύστημα ψυχικής υγείας είναι δομημένο στο μεγαλύτερο μέρος του με τρόπο που παράγει και αναπαράγει τέτοιες μορφές βίας μέσα από την πρωταρχική πολιτική και υπαρξιακή ακύρωση των χρηστών του, αλλά και μέσα από συγκεκριμένες καθημερινές πρακτικές, μέσα και έξω από νοσηλευτικά ιδρύματα
• το πλαίσιο αυτό συντήρησης της βίας πλήττει αναπόφευκτα, αν και με διαφορετικά προσωπεία, όχι μόνο τους χρήστες των υπηρεσιών, αλλά και τις οικογένειές τους, καθώς και τους εργαζομένους στους αντίστοιχους θεσμούς, όταν αυτοί εξαναγκάζονται από το πλαίσιο εργασίας τους να καταπατήσουν δικαιώματα συνανθρώπων τους, που βρίσκονται σε κρίσεις ζωής. Με αυτήν την έννοια πλήττεται και ολόκληρη η κοινωνία, η οποία τρέφει στους κόλπους της θεσμοποιημένα δείγματα βίας, άγνοιας και αποκλεισμού των πιο αδύναμων μελών της. Αυτό θεωρούμε ότι θίγει άμεσα το ήθος και το επίπεδο πολιτισμού όλων μας
• ως ευαισθητοποιημένοι και συνειδητοποιημένοι πολίτες δεν θέλουμε να μείνουμε θεατές αυτής της κατάστασης, ξορκίζοντας το κακό και ελπίζοντας ότι αυτό θα «αφορά πάντα κάποιους άλλους».

ΣΤΟΧΟΙ

• Η έναρξη μιας δημόσιας συζήτησης σε σχέση με την κοινωνική  διαχείριση του ψυχικού πόνου, με στόχο την αλλαγή της κρατούσας κοινωνικής άποψης σχετικά με την ψυχική υγεία και τη λεγόμενη ψυχική διαταραχή.
• Η ενημέρωση της κοινής γνώμης σε θέματα δικαιωμάτων των χρηστών και των εργαζομένων στο σύστημα ψυχικής υγείας.
• Η αντίσταση στη λογική της ιδρυματοποίησης, του κοινωνικού αποκλεισμού, της άσκησης βίας κάθε μορφής και της καταπάτησης των ανθρώπινων δικαιωμάτων στο χώρο της ψυχικής υγείας.
• Η συμβολή στην ανάπτυξη εναλλακτικών μορφών διαχείρισης του ψυχικού πόνου.
• Η υπεράσπιση και διεύρυνση των δικαιωμάτων των ψυχικά πασχόντων μέσα και έξω από τις δομές του συστήματος ψυχικής υγείας.
• Η προώθηση της πεποίθησης ότι τα μέλη των οικογενειών των αναφερόμενων ως «ψυχικά πασχόντων» είναι άτομα άμεσα ενδιαφερόμενα και χρήζουν ίσης προσοχής, υποστήριξης και συνυπολογισμού της άποψής τους με τους υπόλοιπους εμπλεκόμενους.
• Η προώθηση της συμμετοχής των χρηστών ψυχοκοινωνικών υπηρεσιών σε όλα τα επίπεδα λήψης αποφάσεων που αφορούν τη ζωή τους.

ΔΡΑΣΕΙΣ

Συγκέντρωση πληροφοριών σχετικά με καταπατήσεις δικαιωμάτων: Συγκεντρώνονται πληροφορίες σχετικά με περιστατικά κακοποίησης νοσηλευόμενων σε δημόσιες και ιδιωτικές δομές ψυχικής υγείας, περιπτώσεις καταπάτησης των δικαιωμάτων χρηστών υπηρεσιών ψυχικής υγείας, των συγγενών τους καθώς και εργαζομένων στο χώρο αυτό, περιστατικά και προβληματισμοί γύρω από δεοντολογικά ζητήματα, καθώς και ελλείψεις του συστήματος ψυχικής υγείας. Με βάση τα αιτήματα και τις καταγγελίες που κοινοποιούνται σε αυτό, το Παρατηρητήριο μπορεί κατά περίπτωση να δράσει είτε συλλογικά, μέσω της σύνταξης έγγραφων καταγγελιών, είτε ατομικά, μέσω της υποστήριξης του άμεσα ενδιαφερόμενου ατόμου στην προάσπιση των δικαιωμάτων του, εφόσον οι άμεσα ενδιαφερόμενοι συναινούν, συμμετέχουν ενεργά, συνδιαμορφώνουν και να συναποφασίζουν σε κάθε στάδιο διαχείρισης της πληροφορίας.

Καταγγελίες για καταπατήσεις δικαιωμάτων σε ιδιωτικές κλινικές: Τον Απρίλιο του 2008, με βάση διαμαρτυρίες από ενδιαφερόμενα πρόσωπα, το Παρατηρητήριο έκανε έγγραφη αναφορά προς το Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης στην Ειδική Επιτροπή Ελέγχου Προστασίας Δικαιωμάτων Ατόμων με Ψυχικές Διαταραχές ζητώντας την εξέταση και κατά περίπτωση διόρθωση των εκεί αναφερόμενων περιστατικών ή συνθηκών. Η Επιτροπή διενέργησε σχετικό έλεγχο και διατύπωσε συστάσεις προς τις αναφερόμενες κλινικές, οι οποίες δεν τηρήθηκαν.

Ατομική υποστήριξη ατόμων στην προάσπιση των δικαιωμάτων τους: Σε περιπτώσεις ατόμων που απευθύνονται στο Παρατηρητήριο προσωπικά με καταγγελίες σχετικά με καταπάτηση των δικαιωμάτων τους στα πλαίσια της εμπλοκής τους με υπηρεσίες ψυχικής υγείας ή εκφράζοντας βούληση για άσκηση δικαιωμάτων τους, το Παρατηρητήριο τα υποστηρίζει μέσω (α) ενημέρωσής τους για τα δικαιώματά τους και τις νόμιμες διαδικασίες για να τα προασπίσουν (β) διασύνδεσης με νομικούς ή άλλους επαγγελματίες που μπορούν να κινήσουν τις νόμιμες διαδικασίες εκ μέρους τους γ) επαφής μέλους του Παρατηρητηρίου με γιατρούς του ιδρύματος εγκλεισμού τους.

Πλαισίωση Γραφείου για την ενημέρωση του κοινού στο Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης: Από το 2005 ως το 2013 εθελοντές μέλη του Παρατηρητηρίου πλαισίωσαν Γραφείο Ενημέρωσης νοσηλευομένων και συγγενών τους στο χώρο του Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Θεσσαλονίκης, σχετικά με τα δικαιώματά τους και τυχόν καταπατήσεις τους.

Προώθηση της Ψυχιατρικής Διαθήκης: Πρόκειται για ένα κείμενο, που υπογράφεται ενώπιον συμβολαιογράφου ή δικηγόρου, στο οποίο διατυπώνεται η ενήμερη βούληση του ατόμου σε περίπτωση ενδεχόμενου ακούσιου ή εκούσιου ψυχιατρικού εγκλεισμού, σχετικά με το τι επιτρέπει και τι απαγορεύει να ασκηθεί ως θεραπεία ή άλλος χειρισμός πάνω στο σώμα και το πνεύμα του, σύμφωνα με το συνταγματικό δικαίωμα περί προσωπικής ελευθερίας και αυτοδιάθεσης.Ο υπογράφων ορίζει συγκεκριμένα πρόσωπα εμπιστοσύνης, στα οποία αναθέτει να φροντίσουν για την τήρηση της εκπεφρασμένης βούλησης του με όλα τα νόμιμα μέσα σε περίπτωση ακούσιας ή και εκούσιας προσαγωγής του σε ψυχιατρική μονάδα. Το Παρατηρητήριο υποστηρίζει οποιονδήποτε το επιθυμεί στη σύνταξη της ψυχιατρικής του διαθήκης μέσω (α) παροχής πληροφοριών (β) παροχής προτύπου ψυχιατρικής διαθήκης στην ιστοσελίδα του (γ) ατομικής συμβουλευτικής για τη σύνταξη Ψ.Δ. δ) διασύνδεσης με νομικούς επαγγελματίες για την υπογραφή της.

Δίκτυο υποστήριξης ανθρώπων που θέλουν να διακόψουν τα ψυχοφάρμακα: Στο Δίκτυο συμμετέχουν επαγγελματίες ψυχικής υγείας και πρόσωπα με ψυχιατρική εμπειρία που θέλουν να υποστηρίξουν  άλλους ανθρώπους στη σταδιακή απεξάρτησή τους από χημικά ψυχοφάρμακα και την απόκτηση ή διατήρηση της ψυχικής τους υγείας χωρίς χημικά μέσα. Το Δίκτυο δεν παροτρύνει κανέναν στη διακοπή ψυχοφαρμάκων, αλλά αποσκοπεί στη διευκόλυνση αυτών που έχουν ήδη αποφασίσει να το κάνουν, ώστε να το επιτύχουν μειώνοντας κατά το δυνατόν τους κινδύνους που απειλούν την υγεία τους από μια ξαφνική και χωρίς πληροφόρηση διακοπή.

Ελληνικό Δίκτυο Ανθρώπων που Ακούνε Φωνές: Το Παρατηρητήριο εκπροσωπεί το  Ελληνικό Δίκτυο Ανθρώπων που Ακούνε Φωνές στην Θεσσαλονίκη και είναι μέλος του Διεθνούς Δικτύου Ανθρώπων που Ακούνε Φωνές (Intervoice). Γίνονται εκδηλώσεις και μεταφράζεται σχετικό υλικό (δημοσιοποιείται στην ιστοσελίδα του Παρατηρητηρίου) με στόχο την προώθηση μιας εναλλακτικής προσέγγισης στην εμπειρία των φωνών και των ασυνήθιστων ιδεών. Τέλος, άνθρωποι που ακούνε φωνές μπορούν να λάβουν ατομική υποστήριξη στην κατανόηση και διαχείριση των φωνών από μέλη του Παρατηρητηρίου.

Προώθηση εναλλακτικών τρόπων αντιμετώπισης του ψυχικού πόνου: Με στόχο την προώθηση της ελευθερίας επιλογής, που συνιστά θεμέλιο λίθο της άσκησης των δικαιωμάτων των χρηστών ψυχιατρικών υπηρεσιών, το Παρατηρητήριο αναζητεί και προωθεί εναλλακτικούς τρόπους αντιμετώπισης του ψυχικού πόνου μέσω (α) συλλογής σχετικού ενημερωτικού υλικού και ανάρτησής του στην ιστοσελίδα του Παρατηρητηρίου (β) οργάνωσης εκδηλώσεων (γ) αναζήτησης και προώθησης διαθέσιμων εναλλακτικών πρακτικών στον Ελλαδικό χώρο.

Υποστήριξη για σύσταση και λειτουργία ομάδων αυτοβοήθειας: Ήδη λειτουργούν δύο ομάδες αυτοβοήθειας με την υποστήριξη του Παρατηρητηρίου: α) μία ομάδα αυτοβοήθειας για ανθρώπους που ακούνε φωνές ή/και έχουν ασυνήθιστες πεποιθήσεις, στα πλαίσια του Δικτύου Ανθρώπων που Ακούνε Φωνές (τηλ. επικοινωνίας 6983 097850). β) η ομάδα αυτοβοήθειας Ελεύθερη Πτώση «για τη θλίψη και τη Λύπη», που απευθύνεται σε άτομα με διπολικές διαγνώσεις ή/και  ακραίες εμπειρίες θλίψης (τηλ επικοινωνίας 6948 041324). Το Παρατηρητήριο υποστηρίζει τη σύσταση και λειτουργία ομάδων αυτοβοήθειας σε άλλες πόλεις της Ελλάδας μετά από αίτημα κατοίκων εκεί, μέσω (α) παροχής ενημερωτικού υλικού σχετικά με την αυτοβοήθεια (β) παροχής τεχνογνωσίας και προσωπικής εποπτείας των συντονιστών της ομάδας γ) προσωπικών επισκέψεων μελών του Παρατηρητηρίου επί τόπου για να διεξαγωγή εκδηλώσεων και συνομιλιών με το κοινό.

Ίδρυση «Σεμιναρίων πάνω στην Ψύχωση»: Πρόκειται για μεικτές ομάδες βιωματικής κατάθεσης εμπειριών γύρω  από ακραία ψυχικά φαινόμενα με στόχο την ανάδειξη μια νέας γνωσιοθεωρίας γύρω από την Τρέλα. Σήμερα λειτουργούν 2 Σεμινάρια πάνω στην Ψύχωση στην Θεσσαλονίκη και ένα στην Πάτρα (2012, 2013, 2014).

Ζώνες Ψυχικής Υγείας Πολιτών: Υπηρεσία βασικής συμβουλευτικής εργασίας και κοινωνικής-πολιτικής δικτύωσης με πολίτες με ψυχοκοινωνικά αιτήματα. Σε συνεργασία με τις Επιτροπές Αγώνα και τις Συνελεύσεις  Γειτονιών, λειτουργούν σήμερα τρεις Ζώνες, στην Τούμπα, το Φάληρο και το Κέντρο της Θεσσαλονίκης (2013).

ΟΛΕΣ ΟΙ ΔΡΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟΥ ΠΡΟΣΦΕΡΟΝΤΑΙ ΑΠΟΛΥΤΩΣ ΔΩΡΕΑΝ ΚΑΙ ΣΤΗΡΙΖΟΝΤΑΙ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΑ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ ΤΩΝ ΜΕΛΩΝ ΤΟΥ ΜΕ ΤΗΝ ΥΠΟΛΟΙΠΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ.

ΙΔΡΥΤΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΑΡΧΩΝ ΤΟΥ ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟΥ ΓΙΑ ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΤΗΣ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ

Οι μορφές διαχείρισης της ψυχικής, κοινωνικής ή άλλης απόκλισης, αποτελούν έναν από τους σημαντικότερους δείκτες πολιτισμού μιας κοινωνίας. Στο σύγχρονο δυτικό πολιτιστικό μοντέλο, στο οποίο θεωρούμε ότι εντάσσεται και η ελληνική κοινωνία, η ψυχική και κοινωνική απόκλιση αντιμετωπίζεται με φόβο, καχυποψία, αντιδράσεις βίας και αποκλεισμού των προσώπων που αποκλίνουν, από τα κοινωνικά αγαθά, στα οποία έχουν πρόσβαση οι υπόλοιποι πολίτες. Ο ψυχικός πόνος και αποκλίνουσες από τον μέσο όρο ψυχικές εμπειρίες ανάγονται κοινωνικά σε μια ιδιάζουσα μορφή ασθένειας, η οποία, αντίθετα με όλες τις άλλες, θεωρείται ότι δεν υπόκειται στον νοητικό έλεγχο αυτού που την έχει, και η διαχείρισή της ανατίθεται σε συστήματα κοινωνικού ελέγχου και καταστολής, ασυμβίβαστα με τις έννοιες τόσο της νόσου, όσο και της θεραπείας. Μετατρέπεται έτσι συχνά στην πράξη σε αδίκημα, για το οποίο το πάσχον υποκείμενο “τιμωρείται” από την κοινωνία και το αντίστοιχα οργανωμένο σύστημα ψυχικής υγείας, με μια σχεδόν αυτονόητη ακύρωση του λόγου, της προσωπικότητάς του, των ικανοτήτων, των επιθυμιών, των ονείρων του, των ατομικών και κοινωνικών του δικαιωμάτων, του ελέγχου του πάνω στην ίδια του τη ζωή. Ενώ τα τελευταία χρόνια έχει συνταχθεί μια νομοθεσία, που εμφανίζεται να προσπαθεί να προστατεύσει τα πρόσωπα αυτά από ακραίες μορφές κοινωνικής βίας, στην πράξη αυτό δεν επιτυγχάνεται.

Εμείς, που συνυπογράφουμε το παρακάτω κείμενο δηλώνουμε την αντίθεσή μας με την παραπάνω λογική, η οποία βασισμένη στην άγνοια και το φόβο των πολιτών, καλλιεργεί ένα κλίμα κοινωνικού ρατσισμού ενάντια σε ψυχικά πάσχοντα πρόσωπα, θεσμοποιημένου μέσα από το σύστημα ψυχικής υγείας. Θεωρούμε ότι:

• Η έννοια των ατομικών και κοινωνικών δικαιωμάτων πολιτών, είτε αυτοί γίνονται κάποια στιγμή της ζωής τους χρήστες ψυχοκοινωνικών υπηρεσιών, είτε όχι, έχει μια ισχύ ανεξάρτητα από τις επιστημονικές ή άλλες ερμηνευτικές θεωρίες, και αυτό δεν μπορεί να γίνεται αντικείμενο διαπραγμάτευσης.
• Η καταπάτηση αυτών των δικαιωμάτων συνιστά βία, ατομική και κοινωνική, κατά των ανθρώπων, των οποίων τα δικαιώματα καταπατούνται.
• Το υπάρχον σύστημα ψυχικής υγείας είναι δομημένο στο μεγαλύτερο μέρος του με έναν τρόπο που παράγει και αναπαράγει τέτοιες μορφές βίας μέσα από την πρωταρχική πολιτική και υπαρξιακή ακύρωση των χρηστών του, αλλά και μέσα από συγκεκριμένες καθημερινές πρακτικές, μέσα και έξω από νοσηλευτικά ιδρύματα.
• Το πλαίσιο αυτό συντήρησης της βίας πλήττει αναπόφευκτα, αν και με διαφορετικά προσωπεία, όχι μόνο τους χρήστες των υπηρεσιών, αλλά και τις οικογένειές τους, καθώς και τους εργαζομένους στους αντίστοιχους θεσμούς, όταν αυτοί εξαναγκάζονται από το πλαίσιο εργασίας τους να καταπατήσουν δικαιώματα συνανθρώπων τους, που βρίσκονται σε κρίσεις ζωής. Μ’ αυτήν την έννοια πλήττεται και ολόκληρη την κοινωνία, η οποία τρέφει στους κόλπους της θεσμοποιημένα δείγματα βίας, άγνοιας και αποκλεισμού των πιο αδύναμων μελών της. Αυτό θεωρούμε ότι θίγει άμεσα το ήθος και το επίπεδο πολιτισμού όλων μας.
• Ως ευαισθητοποιημένοι και συνειδητοί πολίτες δεν θέλουμε να μείνουμε θεατές αυτής της κατάστασης, ξορκίζοντας το κακό και ελπίζοντας ότι αυτό θα «αφορά πάντα κάποιους άλλους». Η καταπάτηση ανθρώπινων δικαιωμάτων μας αφορά όλους.

Με βάση τα παραπάνω και με την πεποίθηση ότι η αλλαγή της κοινωνικής συνείδησης μπορεί να προκύψει μόνο με μία στάση συλλογικής συνειδητοποίησης και κοινωνικής αλληλεγγύης απέναντι σε ανθρώπους, οι οποίοι αποφασίζουν να διεκδικήσουν τα ατομικά και κοινωνικά τους δικαιώματα – είτε αυτοί είναι χρήστες ψυχοκοινωνικών υπηρεσιών, είτε εργαζόμενοι σ΄ αυτές, ενδιαφερόμενοι πολίτες ή ομαδικές πρωτοβουλίες, προχωρούμε σήμερα, Τρίτη 6 Ιούνη 2006, στη Θεσσαλονίκη, στην ίδρυση του  «Παρατηρητηρίου για τα Δικαιώματα στο χώρο της Ψυχικής Υγείας»

ΜΟΡΦΗ

Το Παρατηρητήριο λειτουργεί με τη μορφή ενός δικτύου προσώπων, που με οποιονδήποτε τρόπο ενδιαφέρονται ή εμπλέκονται στο σύστημα της ψυχικής υγείας, δηλαδή χρηστών ψυχοκοινωνικών υπηρεσιών, συγγενών των χρηστών, επαγγελματιών ψυχικής υγείας και εργαζομένων στο χώρο αυτό, ευαισθητοποιημένων πολιτών, κ.α.. Είναι ανοιχτό στην ένταξη στους κόλπους της δράσης του οποιουδήποτε προσώπου συμμερίζεται τη φιλοσοφία και τους στόχους του.

Ο κεντρικός άξονας δράσης του Παρατηρητηρίου έγκειται στις γενικές συνελεύσεις των μελών του, στις οποίες μετά από εισηγήσεις οποιουδήποτε μέλους τίθενται σε συζήτηση θέματα, οργανώνονται και αξιολογούνται δράσεις και ρυθμίζονται οργανωτικά ή άλλα ζητήματα, που αφορούν τη λειτουργία του ίδιου του παρατηρητηρίου.

ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟΥ

• Η έναρξη μιας δημόσιας συζήτησης σε σχέση με την κοινωνική  διαχείριση του ψυχικού πόνου.
• Η αλλαγή της κρατούσας κοινωνικής άποψης σχετικά με την ψυχική υγεία και την λεγόμενη ψυχική διαταραχή.
• Η ενημέρωση της κοινής γνώμης σε θέματα δικαιωμάτων των χρηστών και των εργαζομένων στο σύστημα ψυχικής υγείας.
• Η αντίσταση στη λογική της ιδρυματοποίησης, του κοινωνικού αποκλεισμού, της άσκησης βίας κάθε μορφής και της καταπάτησης των ανθρώπινων δικαιωμάτων στο χώρο της ψυχικής υγείας.
• Η συμβολή στην ανάπτυξη εναλλακτικών μορφών κοινωνικής διαχείρισης του ψυχικού πόνου.
• Η υπεράσπιση και διεύρυνση των δικαιωμάτων των ψυχικά πασχόντων μέσα και έξω από τις δομές του συστήματος ψυχικής υγείας.
• Η προώθηση της συμμετοχής των χρηστών ψυχοκοινωνικών υπηρεσιών σε όλα τα επίπεδα λήψης αποφάσεων, που αφορούν τη ζωή τους.
• Η προώθηση της πεποίθησης ότι τα μέλη των οικογενειών των αναφερόμενων ως «ψυχικά πασχόντων» είναι άτομα άμεσα ενδιαφερόμενα, και χρήζουν ίσης προσοχής, υποστήριξης και συνυπολογισμού της άποψής τους με τους υπόλοιπους εμπλεκόμενους.

ΔΡΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟΥ

Στο Παρατηρητήριο θα συγκεντρώνονται πληροφορίες– παρατηρήσεις σχετικά με:

• περιστατικά κακοποίησης νοσηλευομένων σε δημόσιες και ιδιωτικές δομές ψυχικής υγείας,
• περιπτώσεις καταπάτησης των δικαιωμάτων χρηστών ή πρώην χρηστών υπηρεσιών ψυχικής υγείας, των συγγενών τους, καθώς και εργαζομένων στο χώρο αυτό,
• περιστατικά και προβληματισμοί γύρω από δεοντολογικά ζητήματα, καθώς και
• ελλείψεις του συστήματος ψυχικής υγείας.

Οι πληροφορίες αυτές, είτε πρόκειται για καταγγελίες, είτε για απλές αναφορές ή παρατηρήσεις, μπορούν να προέρχονται είτε από τον άμεσα ενδιαφερόμενο, είτε από κάποιο άτομο που έλαβε γνώση σχετικά με την παρατυπία, είτε από οποιοδήποτε άλλο πρόσωπο.

Οι πληροφορίες αυτές μπορούν:

• απλώς να συλλέγονται συστηματοποιημένες, για μελλοντική χρήση
• να χρησιμοποιηθούν με την έννοια της στατιστικής για να υποστηρίξουν παρεμβάσεις στο χώρο της ψυχικής υγείας, όταν και αν αυτό κριθεί χρήσιμο από τη Γενική Συνέλευση,
• να τύχουν πιο εξειδικευμένης χρήσης, με την έννοια της υποστήριξης π.χ. κάποιου αιτήματος των ενδιαφερόμενων προσώπων,
• ή ό,τι άλλο αποφασίζει η εκάστοτε Γενική Συνέλευση, μετά από εισήγηση οποιουδήποτε μέλους.

Σε περίπτωση περαιτέρω χρήσης τής όποιας πληροφορίας, είναι απαραίτητο να εξασφαλίζεται καταρχήν η έγκριση, τόσο αυτού που έχει κάνει την παρατήρηση, όσο και αυτού τον οποίο αφορά προσωπικά αυτή. Προϋπόθεση για ανάληψη δράση κάθε είδους είναι τα άτομα αυτά να συναινούν, να συμμετέχουν ενεργά, να συνδιαμορφώνουν και να συναποφασίζουν σε κάθε στάδιο διαχείρισης της πληροφορίας.

Η ειδικότερη διαχείριση των πληροφοριών-παρατηρήσεων και η συγκεκριμένη ανάληψη δράσης θα ρυθμίζεται από διαδικασίες, που θα έχει ορίσει η γενική συνέλευση και οι οποίες θα υπόκεινται δυνητικά συνεχώς σε αναθεώρηση με επόμενη απόφαση της γενικής συνέλευσης, μετά από εισήγηση οποιουδήποτε μέλους του παρατηρητηρίου.

Οι δράσεις που αναλαμβάνονται στα πλαίσια του παρατηρητηρίου με βάση τις αρχές του ιδρυτικού κειμένου και τις αποφάσεις των γενικών συνελεύσεων, μπορούν να είναι:

α) ατομικές

β) ομαδικές, από έναν αριθμό μελών, που ενδιαφέρονται για το συγκεκριμένο θέμα ή

γ) συλλογικές, με την έννοια της ολομέλειας.

Κάθε δράση οφείλει να ανακοινώνεται και να συζητείται στη γενική συνέλευση. Σε έκτακτες περιπτώσεις, όπου κρίνεται ότι αυτό θα επιβράδυνε υπερβολικά τις διαδικασίες, αρκεί σε μια πρώτη φάση η ομόφωνη συγκατάθεση όλων των μελών της συντονιστικής επιτροπής (βλ. επόμενη παράγραφο), η οποία θα επικυρώνεται ή όχι από την επόμενη γενική συνέλευση.

Οι οργανωτικές λεπτομέρειες γύρω από τη δράση θα αποφασίζονται από την εκάστοτε γενική συνέλευση, μετά από εισήγηση οποιουδήποτε μέλους.

ΟΡΓΑΝΩΣΗ-ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ

Μέλη του Παρατηρητηρίου μπορούν να γίνουν άτομα, τα οποία συμφωνούν με τις αρχές και τη φιλοσοφία του Παρατηρητηρίου, τα οποία συμμετέχουν στη συλλογικότητα ως τέτοια, ανεξάρτητα από την ένταξή τους σε άλλα ομαδικά σχήματα.

Η τυπική ένταξη ενός νέου μέλους στο παρατηρητήριο πραγματοποιείται με τη συνυπογραφή του Κειμένου Αρχών.

Ως θεμελιακές υποχρεώσεις των μελών ορίζονται: α) η τακτική παρουσία τους στις γενικές συνελεύσεις, β) η ενεργητική συμμετοχή τους στις δράσεις του παρατηρητηρίου γ) η ρητή ενημέρωση της γενικής συνέλευσης για ενδεχόμενη αποχώρησή τους από το παρατηρητήριο, σε περίπτωση που δεν μπορεί να τηρηθεί η πρώτη βασική προϋπόθεση (τακτική συμμετοχή στις γενικές συνελεύσεις).

Το παρατηρητήριο λειτουργεί με βάση την αρχή της άμεσης δημοκρατίας και της  απόλυτης ισοτιμίας μεταξύ των μελών του.

Η λήψη οποιασδήποτε απόφασης, τόσο σε επίπεδο οργάνωσης, όσο και φιλοσοφίας του Παρατηρητηρίου, θα γίνεται από την Γενική Συνέλευση μετά από εισήγηση οποιουδήποτε ενδιαφερόμενου προσώπου, με βάση την αρχή της Ομοφωνίας- Συναίνεσης.

Από τη Γενική Συνέλευση θα αναδεικνύεται για διάρκεια ενός έτους μια 3μελής Συντονιστική Επιτροπή, η οποία 1) θα είναι ενήμερη για όλες τις δράσεις και θα τις συντονίζει οργανωτικά 2) θα συγκεντρώνει, θα ομαδοποιεί και θα κοινοποιεί τις εισερχόμενες πληροφορίες σε όλα μέλη του Παρατηρητηρίου και θα τηρεί πλήρες αρχείο 3) θα οργανώνει και θα συγκαλεί τις γενικές συνελεύσεις.

Τα μέλη της επιτροπής θα οφείλουν να λογοδοτούν για τη δράση τους σε κάθε γενική συνέλευση και ανά πάσα στιγμή, εφόσον αυτό ζητηθεί από κάποιο μέλος του παρατηρητηρίου, και υποχρεούνται να παρουσιάζουν απολογισμό της δράσης στο τέλος της θητείας τους. Επίσης είναι ανά πάσα στιγμή ανακλητά με απόφαση της γενικής συνέλευσης, είτε μετά από δική τους αίτηση, είτε μετά από αίτηση άλλου μέλους.

Όλα τα παραπάνω σημεία, που αφορούν σε οργανωτικά θέματα του Παρατηρητηρίου, υπόκεινται δυνητικά συνεχώς σε αναθεώρηση με επόμενη απόφαση γενικής συνέλευσης, μετά από εισήγηση οποιουδήποτε μέλους του παρατηρητηρίου.

Θεσσαλονίκη, 6 Ιουνίου 2006

Τηλ. Επικοινωνίας: 6949500133

e-mail επικοινωνίας: paratiritiriopsy@yahoo.com

για να σας αποσταλεί το ιδρυτικό κείμενο αρχών,
για τυχόν παρατηρήσεις
και για οποιαδήποτε άλλη πληροφορία.