Η «ψυχιατρική διαθήκη» ή «έκφραση ελεύθερης βούλησης σε περίπτωση ψυχιατρικής νοσηλείας» είναι μια μορφή υπεύθυνης δήλωσης, ένα νομικά επικυρωμένο έγγραφο από δικηγόρο ή συμβολαιογράφο, στο οποίο ο ενδιαφερόμενος πολίτης καταγράφει επίσημα την ελεύθερα εκπεφρασμένη βούλησή του για το τι επιτρέπει και τι απαγορεύει να του συμβεί σε επίπεδο ψυχιατρικών παρεμβάσεων σε περίπτωση βίαιης ή εκούσιας προσαγωγής του σε ψυχιατρικούς χώρους.

Ανάμεσα σε άλλα μπορεί να ορίσει εκεί το αν επιτρέπει να του χορηγηθούν και ποια φάρμακα, το πώς απαιτεί να αντιμετωπιστεί σε περίπτωση οξείας κρίσης, ποια πρόσωπα θα αποφασίζουν γι’ αυτόν σε περίπτωση που κριθεί ανίκανος να το πράξει ο ίδιος κ.α.